Yaratıcılığı güçlendiren ve etkileşime izin veren oyunlar bebeğin zeka gelişimini destekler. Kitaplar, çıngıraklar, renkli oyuncaklar, üst üste konan oyuncaklar, yap boz, parça tamamlama gibi oyuncaklar bebeğinizin zihin gelişimini olumlu etkiler.
Evdeki kutular ve mutfak gereçleri de 4 – 5. aydan sonra oyuncak olarak kullanılabilir. Önemli olan bebeğinizin oyuncakla nasıl oynadığı değil, oyuncakla nasıl bir etkileşime girdiğidir. Çok karışık bir oyuncak almaktansa, küçük ve basit bir oyuncakla bebeğinizle birlikte ilginç ve yaratıcı oyunlar oynayabilirsiniz. Evdeki objelerden, ev içi gereçlerinizden bebeğiniz için yaratabileceğiniz renkli oyuncaklar bebeğinizin gelişimine destek sağlayacaktır.
Hangi oyuncaklar bebeğin zeka gelişimini artırır?
- Yaşamın ilk yıllarında mümkün olduğunca çocukla birebir zaman geçirmeye, karşılıklı etkileşim ve oyunlara, özellikle de resimli kitaplara öncelik vermeniz gerekecektir.
- Anne babanın oyuncaklarla birebir kontak kurarak, çocukla birebir ilgilenerek oyun oynaması çok önemlidir.
- Yaşamın ilk yıllarında dil ve zeka gelişimi çok hızlıdır. Araştırmalara göre beyin gelişiminin %70’i yaşamın ilk yılında %90’i ise ilk 5 yılda tamamlanır.
- Televizyon ise beyinin gelişim mekanizmasına aykırı prensiplerle çalışır. Bir bebeğin görsel olarak derinlik, boyut, perspektif farklılıklarını anlaması beyin gelişimi adına attığı en önemli adımdır.
- Oysaki televizyondaki görüntüler bebeklerin boyut farklılıklarını anlamasına yardım etmez. İki boyutlu bir çizim ile üç boyutlu gerçek bir nesne arasındaki farkı bebekler televizyondan öğrenemezler.
- Televizyon, tablet ve telefon gibi tek yönlü uyarımlar bebeğinizin hayatında olmamalıdır. Bebeğiniz özellikle 0-3 yaşta bu teknolojik cihazlara tek başına maruz kalmamalıdır, aksi takdirde bebeğiniz hem zihinsel süreci hem de dikkat süresi negatif etkilenecektir. Televizyonu 2-3 yaşından sonra çocuğunuzla birlikte seyretmek koşuluyla günde yarım saati geçmeyecek şekilde çocuğunuzun yaşamına sokabilirsiniz.
- Bebeğinize oyuncak seçerken, yaşına göre seçim yapmalı gerekirse uzman desteği almalısınız.
- İlk çocukluk döneminde oyuncaktan çok dokunsal aktiviteler, anne baba ile tensel kontak, anne baba ile birebir vakit geçirmek oyunlar oynamak bebeğiniz için çok daha önemlidir.
- Oyuncaklara başlamanız gereken dönem, 3. Aydan itibarendir. Bebeğiniz büyüdükçe el kullanımı, el-göz koordinasyonuna yönelik oyuncaklar, daha sonra motor gelişimini destekleyecek oyuncaklar, sonra hem el gelişimini hem motor gelişimini destekleyecek oyuncaklar kullanılabilirsiniz.
- Bebeğinize 4 ya da 5. aydan itibaren evdeki küçük mutfak gereçlerini, tencereleri, kepçeleri oyuncak olarak verebilirsiniz.
- 5 ya da 6. aydan itibaren üst üste dizilen oyuncaklar, yap-bozlar kullanılabilir. Bebeğin beyninde birtakım resimleri tamamlamasını, sınıflandırma yapmasını sağlayacak oyuncaklar verilebilir.
- Bebeğinize 6. ayından sonra bir albüm hazırlayabilir, yakınlarınızın resimlerini teker teker göstererek tekrarlar yapabilirsiniz. Bu bebeğinizin beyin gelişimi ve dil gelişimi açısından oldukça destekleyici olacaktır.
- Anne babalar bebekleri ile mutlaka konuşmalı, bol bol iletişim kurmalıdır. Bebeklerin kendi yaşamları ile iletişimine zemin hazırlayacak kişiler anne ve babalarıdır. Bebek için Gerekli sosyal, duygusal, fiziksel ve bilişsel gelişimini destekleyecek ortam ve durumlar yaratılmalı ve desteklenmelidir.
- Görsel ve işitsel nesneler bebekler için ön planda olmalıdır. Bebekler 6 aydan itibaren daha çok görsele ve işitsele dayalı nesneleri tercih ederler. Özellikle renkli nesneler çok fazla dikkatlerini çeker. Bedensel gelişime paralel olarak 8-12. aylarda hareketlerinde de artış ve farklılaşma gözlenir. Bu aylardan itibaren neden-sonuçları daha iyi ayırt etmeye başlarlar. Örneğin; oyuncak saklandığında onu ararlar. Ayakta durma, yürüme, tırmanma gibi hareketleri başarır. Bu hareketler mükemmel olana kadar oyun niteliğindedir ve bebek tarafından sürekli tekrarlanır.
- Bebekler sevdikleri oyunları yeniden yeniden oynamak isterler. Şarkılar eşliğinde oynanan oyunlar, mesela “ tel sarar”, “fış fış kayıkçı” ya da “araba, kamyon, taksi, jip, biiip” diye yüzüyle oynanan, avuç içiyle oynanan “buraya bir tavşan konmuş…” gibi oyunların sık sık tekrarını isterler.
- 6. Ay itibariyle bebeğinizin ses taklitleri yapmasını sağlayın. “ce-e” oyunu oynayabilir, sesli harfleri taklit etme, dalgalandırma etkinliğini, aynı sesleri kesik kesik fakat art arda söyleme ile zenginleştirebilirsiniz.
- Bebeğinize 7. aydan itibaren kitap okumaya başlayabilir, kitaplarla bebeğinizin gelişimini destekleyebilirsiniz.
- 9. ayında bul-taklar ve kuklaları hayatınıza alabilir, küplerden kuleler yapabilirsiniz.
- Bebeğinizin dil gelişimi için renkli görselli, dikkat çekici dil gelişimi kartlarıyla çalışarak destek olabilirsiniz.
İLGİLİ YAZILARA GÖZ ATIN
